تقصیمات کشوری و مساحت کشور چین
جمعیت و مساحت چین
جمعیت شهرهای چیناین فهرستی است از شهرهای کشور جمهوری خلق چین به ترتیب جمعیت در سال ۲۰۱۰ میلادی. دادههای جمعیتی برگرفته از
شانگهای با ۲۰،۲۱۸،۰۰۰ نفر (۲۰۱۰) و با جمعیت ۳۰،۲۰۰٬۰۰۰ نفر در کلانشهر شانگهای (۲۰۱۴)
.پکن با ۱۶،۴۴۷،۰۰۰ نفر (۲۰۱۰) و با جمعیت۲۱،۱۴۸،۰۰۰ نفر در کلانشهر پکن (۲۰۱۴
گوانگژو با ۱۰٬۶۴۱،۰۰۰ نفر
شنزن با ۱۰،۴۶۷،۰۰۰ نفر
تیانجین با ۹٬۲۹۰،۰۰۰ نفر
ووهان با ۷،۵۴۲،۰۰۰ نفر
دونگ گوان با ۷٬۲۷۱،۰۰۰ نفر
فوشان با ۶٬۷۷۲،۰۰۰ نفر
چنگدو با ۶٬۳۱۷٬۰۰۰ نفر
چونگ کینگ با ۶،۲۶۴،۰۰۰ نفر
نانجینگ با ۵٬۸۲۸،۰۰۰ نفر
شنیانگ با ۵٬۷۱۸٬۰۰۰ نفر
شیان با ۵،۲۰۶،۰۰۰ نفر
هاربین با ۴٬۵۹۶،۰۰۰ نفر
سوژو با ۴٬۰۸۴،۰۰۰ نفر
کینگدائو با ۳،۹۹۱،۰۰۰ نفر
دالیان با ۳،۹۰۲٬۰۰۰ نفر
ژنگژو با ۳،۶۷۷،۰۰۰ نفر
شانتو با ۳،۶۴۴،۰۰۰ نفر
جینان با ۳،۵۲۸،۰۰۰ نفر
چانگچون با ۳،۴۱۱،۰۰۰ نفر
کان مینگ با ۳،۲۷۹٬۰۰۰ نفر
چانگشا با ۳،۱۹۳،۰۰۰ نفر
تائی یوان با ۳،۱۵۴،۰۰۰ نفر
شیامن با ۳،۱۱۹،۰۰۰ نفر
هافئی با ۳،۰۹۹،۰۰۰ نفر
اورومچی با ۲،۸۵۳،۰۰۰ نفر
فوژو با ۲،۸۲۴،۰۰۰ نفر
شیجیاژوانگ با ۲،۷۷۰،۰۰۰ نفر
ووشی با ۲،۷۵۸،۰۰۰ نفر
ژونگشان با ۲،۷۴۱،۰۰۰ نفر
ونژو با ۲،۶۸۷،۰۰۰ نفر
مساحت جمهوری خلق چین حدود ۹٫۶ میلیون کیلومتر مربع است و پس از روسیه دومین کشور بزرگ دنیا از نظر وسعت خاکی (بدون احتساب آبهای داخلی) است. از نظر مساحت کل کشور هم سومین یا چهارمین کشور وسیع دنیا (پس از روسیه و کانادا و با توجه به تعریف دقیق مساحت کلی ایالات متحده آمریکا) بهشمار میآید.چین با داشتن ۲۲٫۱۱۷ کیلومتر مربع مرز زمینی طولانیترین خط مرزی را در میان تمام کشورهای دنیا دارد. این کشور از شرق و جنوب با دریای چین شرقی، خلیج کره، دریای زرد، و دیگر آبهای آزاد احاطه شدهاست و با ۱۴ کشور هممرز است.چین در عرض جغرافیایی ۱۸ تا ۵۴ درجه شمالی و طول ۷۳ تا ۱۳۵ درجه شرقی قرار دارد و چشماندازهای طبیعی آن بسیار متنوع است. در شرق چین در کرانههای رود زرد و دریای چین شرقی دشتهای آبرفتی پهناور و حاصلخیزی با تراکم جمعیتی بسیار بالا قرار گرفتهاند. در بخشهای شمالی در مرز فلات مغولستان داخلیعلفزارهای وسیع مشاهده میشود و صحراهای خشک و سرد تکلهمکان و گبی در فلات مرتفع مغولستان جای گرفتهاند. تپهها و رشتهکوههای کمارتفاع بیشتر نواحی جنوب چین را دربرگرفتهاند و شرق میانی چین میزبان دلتای دو رودخانه اصلی این کشور یعنی رود زرد و یانگتسه است. بخش غربی این سرزمین پوشیده از کوههای بسیار مرتفع از جمله هیمالیاست. مرتفعترین نقطه دنیا یعنی قله اورست به ارتفاع ۸۸۴۸ متر مرز چین و نپال است و پستترین نقطه چین که سومین نقطه پست دنیاست در بستر دریاچهٔ خشک آدینگ در فرونشست تورپان ۱۵۴ متر پایینتر از سطح دریاهای آزاد است.فصلهای خشک و فصلهای مرطوب همراه با باران موسمی شرایط آبوهوایی غالب در بیشتر نقاط چین است که اختلاف دمای قابل توجه بین تابستان و زمستان را در پی دارد. در زمستان بادهای شمالی سرد و خشک میوزد و بادهای جنوبی از سواحل دریا در نقاط جنوبی تر گرم و مرطوب است. طوفانهای موسمی (در حدود ۵ مورد در سال) در امتداد سواحل جنوبی و شرقی، سیلهای مخرب، سونامی، زلزله، رانش زمین و خشکسالی از بلایای طبیعی منطقه چین هستند.گسترش بیابانها به ویژه بیابان گبی یک معضل زیستمحیطی مهم در چین است. هرچند درختکاری در مرزهای بیابان از دهه ۱۹۷۰ به بعد تعداد طوفانهای شن را کاهش داده اما خشکسالی مستمر و شیوه نامناسب کشاورزی موجب طوفانهای شنی شده که بهار هر سال شمال چین را درمینوردد و حتی به کره و ژاپن هم میرسد. دیدهبان محیط زیست چین در سال ۲۰۰۷ اعلام کرده که هر سال چهار هزار کیلومتر مربع به بیابانهای این کشور افزوده میشود. آب شدن یخچالهای هیمالیا هم نگرانی دیگری است که میتواند بحران کمبود آب را برای صدها میلیون نفر به همراه بیاورد.
قومیت و دین و مذهب و رسوم کشور چین
قومیت
قومیت دین و مذهب و رسوم کشور چینهانها قوم غالب کشور هستند که بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۰ حدود ۹۱٫۵ درصد جمعیت چین را تشکیل میدهد. هانها در تمام استانهای چین به جز ایالتهای غربی تبت و سینکیانگ اکثریت دارند. ژوانگ با ۱٫۳ درصد، منچو با ۰٫۸۶٪، اویغور با ۰٫۸۶٪ که بیشتر در سینکیانگ زندگی میکنند، هوییها که هانهای مسلمان هستند با ۰٫۷۹٪، میاو با ۰٫۷۲٪، یی با ۶۵٪، توجیا با ۰٫۶۲٪، مغول با ۰٫۴۷٪ و تبتی با ۰٫۴۴٪ پرجمعیتترین اقلیتهای قومی پرجمعیتترین کشور دنیا هستند.دینچین در طول تاریخ تحت تأثیر مذاهب و مکاتب فکری مختلفی بودهاست. بهطور تاریخی سه مکتب اصلی این کشور کنفوسیوسگرایی، بودایی، و تائویی بودهاند که هر یک تأثیر بهسزایی در شکلگیری فرهنگ چینی گذاشتهاند. در سنتهای مذهبی و بومی عناصری از هر سه آنها دیده میشود. تحقیقی که در سال ۲۰۰۸ در روستاهای ۶ استان مختلف انجام شد به این نتیجه رسید که بیش از دوسوم کل افرادی که خود را مذهبی میدانستند یعنی ۳۱ درصد کل افراد، نمیتوانستند مشخص کنند که پیرو چه مذهبی هستند آنها معتقد بودند که نیروهای فراطبیعی بر سرنوشت انسان تسلط داشته یا بسیار تأثیرگذارند و باور داشتند که سرنوشت آنها با پیشکش قربانی به خدایان یا ارواح نیاکان قابل تغییر است. این نوع باورها و سنتها ریشه عمیقی در فرهنگ سنتی چینی و عرف جوامع محلی داشتندتحقیقات مختلف در مورد اینکه چه میزان از چینیها مذهبی هستند، نتایج متفاوتی داشتهاست. یک تحقیق در سال ۲۰۰۷ به این نتیجه رسیده که تنها ۳۱ درصد چینیهای بالای ۱۶ سال به مذهب اعتقاد دارند اما تحقیق دیگری در سال ۲۰۰۶ میزان بیدینی در چینیها را ۴۶ درصد برآورد کردهاستنظرسنجی دیگری از گروه تحقیقاتی هوریزون در سال ۲۰۰۷ نشان داد که ۱۱ تا ۱۶ درصد چینیها خود را بودایی، ۳ تا ۴ درصد مسیحی و یک درصد مسلمان معرفی میکنند.زبانزبان رسمی چین گویش استاندارد زبان ماندارین است. حدود ۷۰ درصد مردم چین به گویشهای مختلف زبان ماندارین صحبت میکنند. گویش استاندارد این زبان که برگرفته از گویش پکنی است زبان ارتباطی گروههای مختلف زبانی در سراسر چین است. ۲۲۹ زبان زنده دیگر نیز در چین تکلم میشود که اغلب آنها به گروه زبانهای چینی از خانواده چینی-تبتی تعلق دارند. زبانهای وو (شامل شانگهایی)، یوئه (شامل کانتونی و تایشانی)، مین (شامل هوکین)، شیانگ و هاکا از جمله مهمترین زبانهای این گروه هستند.زبانهای شاخه تبتی - برمهای مثل شیانگ، ناسی و یی نیز در نقاط مختلف تبت و دشتهای یوننان-گویجو صحبت میشوند. سایر اقلیتهای زبانی جنوب غرب چین هم جوانگ، تایلندی، دونگ و سویی از خانواده تایلندی-کادای، میائو و یائو از خانواده همونگ-مین، و وا از خانواده آستروآسیایی هستند. در شمال شرق و شمال غرب چین هم گروههای قومی اقلیتی زندگی میکنند که به زبانهای آلتایی همچون منچو و مغولی و چندین زبان از گروه ترکیتبار مثل اویغوری، قزاقی، قرقیزی و سالار سخن میگویند. زبان کرهای نیز زبان مادری گروهی از اهالی مرز چین و کره شمالی است. سریکلی زبان تاجیکهای غرب سینکیانگ است که به گروه زبانهای ایرانی شرقی از خانواده هندواروپایی تعلق دارد. بومیان تایوانی نیز که اقلیت کوچکی در خاک اصلی چین هستند به زبانهای خانواده آسترونزی سخن میگویندحروف چینی هزاران سال است که برای نوشتن زبانهای چینی استفاده میشود. این نویسهها به گویشوران زبانها و گویشهای مختلف که برای هم قابل فهم نیستند، اجازه میدهند که از طریق نوشتار منظور هم را متوجه شوند. در سال ۱۹۵۶ دولت چین حروف چینی سادهشده را معرفی کرد که امروزه چینی سنتی را منسوخ کردهاست. الفبای استانداردی هم برای لاتیننویسی زبان چینی تهیه شده که به پینیین معروف است. زبان تبتی از الفبایی بهره میگیرد که از متنهای هندی اقتباس شده و زبان اویغوری بیشتر با الفبای فارسی-عربی نگاشته میشود. خط مغولی و خط منچو نیز از الفبای باستانی اویغور اقتباس شدهاند. زبان جوانگ نیز امروزه از الفبای لاتین برای نگارش بهره میبردتنوع زیستیچین میزبان بیشتر از ۳۴٬۶۸۷ گونهٔ جانوری و گیاه آوندی است که این کشور را پس از برزیل و کلمبیا در ردهٔ سوم تنوع زیستی دنیا قرار میدهد. دستکم ۵۵۱ گونه پستاندار (رتبه سوم دنیا)، ۱۲۲۱ گونه پرنده (رتبه هشتم دنیا)، ۴۲۴ گونه خزنده (هفتم) و ۳۳۳ گونه دوزیست (هفتم) در این کشور بودوباش دارند و چین در هر چهار زمینه رتبه نخست دنیا را در بین کشورهای غیر استوایی دارد اما این حیات وحش متنوع زیر فشار شدید از سوی بزرگترین جمعیت انسانهای دنیاست. دستکم ۸۴۰ گونه جانوری در معرض تهدید، آسیبپذیر یا در خطر انقراض محلی در چین طبقهبندی شدهاند که دلیل اصلی آن هم فعالیتهای انسانی از جمله تخریب زیستگاه، آلودگی و شکار به منظور خوراک، پوست یا استفاده در طب سنتی استگونههای در معرض خطر مورد حفاظت قانونی قرار دارند و ۲۳۴۹ منطقه حفاظت شده در کشور تعیین شده که ۱۵ درصد کل سرزمین چین را شامل میشوند. چین بیش از ۳۲ هزار گونه گیاه آوندی دارد و میزبان انواع مختلفی از جنگلهاست. شمال کشور رویشگاه جنگلهای درختان مخروطی بومی مناطق سردسیر و زیستگاه جانورانی چون گوزن شمالی و خرس سیاه آسیایی و بیش از ۱۲۰ گونه پرنده است. درختان بامبو نیز در همین جنگلها میرویند و در مناطق مرتفعتر درختان سرو کوهی و سرخدار پوشش گیاهی غالب را تشکیل میدهند. جنگلهای زیرگرمسیری در بخشهای مرکزی و جنوبی چین دیده میشوند. جنگلهای گرمسیری فقط محدود به ایالت یوننان و جزیره هاینان هستند اما یکچهارم کل گونههای گیاهی و جانوری چین را در خود جای دادهاند. بیش از ۱۰ هزار گونه قارچ نیز در این کشور شناسایی شدهاست